Zoals een aantal van jullie misschien weten ben ik de laatste jaren een beetje bezig met de familiehistorie en dan met name met afstamming etc. De site FamilySearch.org helpt mij daar behoorlijk bij.
Ik had nog niet veel aan het familiedeel met de naam Pel gedaan.
Ik weet vanuit mijn leven een aantal dingen.
Mijn oma was Dirkje Houwertjes-Pel geb 21 nov 1890 in Koog aan de Zaan in perceel wijk A no. 100. Mijn opa, haar man, Gerbrand Houwertjes was timmerman-aannemer en bouwde het huis Breestraat 76 in Koog aan de Zaan, waar wij in wonen en wat ik in 1999-2000 geheel verbouwd heb.
Mijn oma heeft verteld dat mijn opa Houwertjes failliet gegaan is op de bouw van een ouwelfabriek voor een familielid.
Ik vermoed dat dit de reden is dat ik verder weinig over mijn oma’s familie gehoord heb, noch van haar, noch van haar broer Jan.
Mijn moeder en ook mijn vader hebben tegen mij gezegd dat ik net zo’n rommelpot ben als mijn moeders opa Pel. Dat werd gezegd naar aanleiding van de toestand in mijn schuur en mijn bureau. Maar ook dat ik net zo vindingrijk ben als hij. Ik heb mijn overgrootvader niet meer gekend. Hij was al overleden voordat ik geboren werd.
Op mijn werk zei ik altijd “Ik kom uit een familie van bouwers en uitvinders, er komt altijd een oplossing.”
Ook wist ik dat een familielid het bakken van ouwel aan de rol had bedacht en dat hij zelfs naar Rome en Londen geweest was voor de ouwel. Maar wie dat familielid was?
Ik heb een behoorlijke technische opleiding als meet- en regeltechnicus, maar heb een carrièreswitch gemaakt en daardoor 38 jaar als politie-brigadier in Zaanstreek-Waterland gewerkt. Iets totaal anders.
Ik bak eigenlijk sinds mijn pensionering in 2013 regelmatig een broodje, pannenkoeken voor de kleindochters, maar ook elke zondagmorgen bak ik wafels. Wanneer ik ijs maak dan wil ik ook de obliehoorns zelf maken. Rotikoeken doe ik ook zelf. Het geeft mij plezier en voldoening.
Maar ook het timmeren van een mooie trap met dubbele draai naar zolder, nieuwe houten kozijnen voor onze woning en een kapschuur voor mijn zwager heeft mij heel veel plezier gegeven. Ik maak met veel plezier ook houten constructies.
Op 24 januari 2023 fietste ik naar de Hempont om te kijken hoe zo’n elektrische pont nou vaart en ik liet de terugtocht naar huis over de Bleekersstraat in Zaandam gaan. Ik weet dat daar een ouwelfabriekje gestaan heeft ik wilde kijken of ik daar nog wat van terug zou zien.
Het terrein waar de ouwelfabriek Primus gestaan heeft.
Ik kwam met een fitte oudere dame in gesprek die vertelde op haar 4e in deze straat te zijn komen wonen en dat zij nu ruim 80 jaar in deze straat woont. Zij ging als kind altijd ouwel halen bij het fabriekje. Het waren aardige mensen zei ze.
foto Gemeentearchief Zaanstad
Op meerdere websites trof ik verschillende informatie aan. De eerste vermeldde dat twee broers, Jan en Wijnand Pel het fabriekje gesticht hadden.
In de stamboom kwam ik de naam Wijnand niet tegen, maar wel Wijbrand en Jan, meerdere keren zelfs.
Tijdens surveillance kwam ik een keer op de Geertje Pel-Grootstraat in West Knollendam. Vanaf die tijd weet ik dat Geertje Pel-Groot familie was, maar op welke plek in de stamboom?
Op een gegeven moment zag ik dat haar man Wijbrand Pel was, ouwel fabrikant en toen kwam er ook het geboortejaar 1889 bij, als zoon van Jan Pel in Koog aan de Zaan. In hetzelfde afstammingsrijtje stond ook mijn grootmoeder Dirkje Houwertjes-Pel. Wijbrand Pel was de oudste broer van mijn oma en hun vader was Jan Pel, geb 1866. Mijn overgrootvader dus!
Ik kende ook nog een andere Jan Pel geb 1899, als broertje van mijn oma. Ome Jan en tante Marie was het voor mij. Die kende ik goed. Een aantal jaren 1971-1977 was ik zaterdagbesteller bij PTT en bracht elke zaterdag bij hen de post en hield dan koffiepauze bij ome Jan en tante Marie op de Koopvaardijstraat. Ik heb van geen van allen ooit over een ouwelfabriek gehoord.
Ome Jan was ook te jong om in 1916 een ouwelfabriek te starten. Hij was toen pas 17 jaar. Hij kon het dus niet zijn.
Uiteindelijk kwam ik op 1 feb 2023 tot de conclusie dat mijn overgrootvader Jan Pel de Ouwelfabriek Primus aan de Bleekersstraat te Zaandam gesticht had en dat zijn oudste zoon Wijbrand bij hem in de zaak werkte. Het waren dus geen broers, maar vader en zoon.
Dat bleek ook weer te kloppen met de dingen die familieleden over mij gezegd hadden.
Overgrootvader Jan Pel was tot zijn 50e timmerman en stichtte toen de ouwelfabriek. Dat is pas een carrière switch!
Wijbrand bleek na ruzie met zijn pa zelf in 1929 een ouwelfabriek gesticht te hebben. Was dat soms de bouw het fabriekje waar opa Houwertjes volgens familie zeggen op failliet gegaan was?
Na opkopen, brand en fusie bleek de Ouwelfabriek Primus inmiddels aan de Ambacht 8 te Oostzaan nog steeds te bestaan.
Sterker nog, wereldmarktleider in wafer paper of ouwel zoals we hier zeggen.
Wat bloedband betreft. Ik ben 3e graads bloedverwant met de stichter van deze fabriek, dat is een wel heel direkte lijn. Dat vind ik toch wel grappig.
Ik hoop dat ik contact met deze fabriek krijg, want ik zou een rondleiding door de door mijn overgrootvader gestarte fabriek best op prijs stellen.
Ik weet in ieder geval van wie ik het bakken van wafels op latere leeftijd heb.
—————————–
Reactie.
Ik kreeg een leuke reactie op dit stukje en dat bracht mij weer verder met deze link:
Space van Dick en Els WOOLS 