Nu er een grote stroom vluchtelingen op ons toe komt moest ik denken aan de tijd dat onze buren een gezin uit Kosovo onderdak boden.
Omstreeks 1990 gingen onze buren Errie en Yvon op vakantie met hun als tijdelijke camper ingerichte bus. Ze reden door naar Joegoslavië. Naar later bleek, zelfs naar Prishtina in Kosovo.
Ik schat dat het 1994 is geweest toen er opeens een onbekende man met donker haar en een kalende kruin bij mijn buren in huis was. Het bleek een man die zij op vakantie ontmoet hadden. Een journalist uit Prishtina in Kosovo, toen nog onderdeel van Servië. Ik kon wat Frans met deze man praten en al doende bleek dat hij alleen een tas bij zich had. Hij was gevlucht van huis en haard omdat hij een voor de Serven kritische reportage had gemaakt. Hij stond op de “dodenlijst” vertelde hij zelf. Hij koos er voor gewoon als gast van mijn buren hier te verblijven, zonder asielaanvraag.
Hij vertelde dat zijn vrouw en twee zonen nog in Kosovo verbleven. Korte tijd later kwam de oudste zoon ook naar mijn buren. Hij moest in militaire dienst in het Joegoslavische leger en aangezien dat voornamelijk uit Serven bestond en dat dit leger steeds meer overheerste in Kosovo en omdat er nogal veel Kosovaarse dienstplichtigen sneuvelden was hij ook naar Nederland gevlucht.
Mijn buren zorgden er voor dat deze jongeman bij een privé leraar zo snel als mogelijk Nederlands leerde en een paar weken later konden we al een aardig gesprek met hem voeren. Uiteindelijk werd besloten dat hij asiel in Nederland zou aanvragen. Hiervoor moest hij wel naar een AZC, ergens in de buurt van Eindhoven. Hij moest daar ook verblijven.
Regelmatig maakten we een praatje “over de schutting” met de Kosovaarse man. Hij heet Mon van zijn voornaam. Ik kwam meer te weten over deze man. De vader van zijn vrouw was directeur of zoiets van het elektriciteitsbedrijf in Prishtina en zijn vrouw was onderwijzeres of kleuterleidster. Ze woonden in een gewoon mooi vrijstaand huis en waren van alle gemakken voorzien. Zelfs een computer hadden ze en video en alles. Trots en verdrietig liet hij foto’s van het huis zien. Het huis was inmiddels verwoest omdat de Serven Mon te pakken wilden nemen.
Op een gegeven moment was Mon zomaar weer weg. Later was hij weer terug, nu met zijn jongste zoon. De jongste zoon was bijna 18 jaar en moest dan ook het leger in. Hij had hem, met gevaar voor eigen leven, opgehaald uit Prishtina.
In de jacht op Mon hadden de Serven het klaslokaal van Spressa, zijn vrouw, terwijl het lokaal met kleine kinderen gevuld was, volgepompt met traangas en hadden ze de vrouw bont en blauw geslagen omdat ze wilden weten waar Mon en de zonen uit hingen. Mon ging ook Spressa ophalen.
Inmiddels mocht de oudste zoon ook bij onze buren verblijven en was het gezin compleet. Het was gewoon regelmatig gezellig. Mijn vrouw en de vrouw van Mon konden het heel leuk met elkaar vinden. Met een grote groep samen eten is altijd gezellig. Omdat het niet zo fanatieke moslims zijn had Els op een gegeven moment zelfs halal snert gemaakt en die was nog lekker ook. Alcohol was geen probleem, varkensvlees wel.
We gingen met de Pinksteren naar Zeeland op de camping Duinhoeve en daar kwamen onze buurtjes, samen met de Kosovaarse gasten, ons bezoeken. Het werd daar ook heel gezellig en het lukte ons om beddengoed te regelen voor de nacht.
We sliepen met 10 mensen en 2 honden in onze vouwwagen.
In de zomer op de camping en in de winter op het ijs. Mon was van alle markten thuis.
Na ongeveer een jaar bij de buren verbleven te hebben besloot het gezin naar Duitsland te gaan en daar asiel aan te vragen. Ze kregen daar een woning in Wilhelmshaven, waar toen meer Kosovaren verbleven. Ze kregen Duitse les en de jongens gingen naar school. Moeder werkte in een tuinderij. Mon handelde wat of plukte appels.
We zijn daar ook gezellig een weekeinde op visite geweest. Daar was ook familie uit Albanië over gekomen. Die waren op visite en gingen ook weer terug naar Albanië. Het was wel grappig hoe weer een grote groep slaapgelegenheid moest krijgen in die kleine woning. De bedden waren voor ons en daar viel niet over te twisten en de bank en vloer waren voor onze vrienden.
Het eten was ook weer een feest. Het is ongelofelijk hoeveel eten Spressa kon maken van een pak meel. Mooie grote ronde bakplaten vol en lekker! Een filodeeg gerecht met spinazie er tussen kan ik me nog herinneren.
Toen we weer naar huis gingen kregen we een paar stekjes mee van de plantjes waarmee ze op de kwekerij werkten.
Uiteindelijk is de woning in Wilhelmshaven door brand vernietigd en verwaterde het contact. Ik heb begrepen dat zaken doen tussen vrienden dodelijk voor de vriendschapsrelatie is geweest. Dat gaat dan om onze buren. Wij hebben geen zaken gedaan.
Jaren later stond opeens de oudste zoon aan de deur. Hij was met de auto en had een mooie bos bloemen. Hij moest voor handel naar Rotterdam en besloot even langs ons te rijden.
Drie jaar geleden ontving ik een heel korte email terwijl we op vakantie in Frankrijk waren. De vakantie waarin ik in Frankrijk aan mijn hart geholpen werd. In de chaos is deze mail en en het adres van Mon verloren gegaan.
Door de huidige vluchtelingen problematiek en het ontstaan van Google en YouTube besloot ik eens te zoeken.
Ik trof op YouTube een kanaal van de Kosovaarse radio- en tv satelliet zender RTK met daarop een serie van uitzendingen genaamd Zëri Ynë. Volgens mij betekent dat Onze Stem. Het gaat over Kosovaren in het buitenland, waar ook ter wereld. Tot mijn plezier zag ik dat Mon de journalist was. Redacteur en presentator. De familie zit dus weer op de plek waar vandaan ze gevlucht waren.
Natuurlijk heb ik gereageerd naar de zender en ik ben benieuwd hoe dit verder loopt.
Intussen heb ik mij ook aangemeld bij Vluchtelingenwerk als vrijwilliger. Ik kan vast wel wat voor ze betekenen met mijn bult aan ervaring. ik heb zeker meer dan honderd gesprekken gevoerd met “inburgeraars” voor hun portofolie toen ik nog bij de politie werkte.
De plantjes staan nog steeds in de tuin en telkens als ik er naar kijk als ik er langs loop dan denk ik “Hoe zou het met Mon en Spressa gaan?”
Ik heb nog een héél klein beetje Albanese Raki (van vijgen gestookt) staan en in een zeldzaam geval neem ik daar een slokje van “Gëzuar !” Mon en Spressa.
Trouwens, ik denk zomaar dat deze vluchtelingen u geen belastinggeld hebben gekost. Ze hebben ons leven wel verrijkt en onze horizon verbreed.
Faleminderit dhe lamtumirë – Bedankt en tot ziens
Read Full Post »
Space van Dick en Els WOOLS 